Zašto me privlači Tibor Sekelj
Zašto me privlači Tibor Sekelj
Tibor Sekelj je već poznat i albanskoj publici, kako u Albaniji, tako i na Kosovu, Severnoj Makedoniji ili Crnoj Gori.
Bardhyl Adem Selimi (Friendship) Ja sam o njemu saznao najviše zahvaljujući dopisivanju sa prijateljem Đorđem Dragojlovićem, pre mnogo godina. Kada smo se sreli u Sarajevu 2010. godine, on me zamolio da u Nacionalnoj Biblioteci u Tirani proverim koja su Tiborova dela već dostupna i na albanskom jeziku. Proveravajući podatke veoma sam se iznenadio videvši koliki je broj tih izdanja, objavljenih u Albaniji, ili izvan nje, u prevodu na albanski. Bile su to pesme, priče, putopisi. Evo, da pomenem samo dve knjige koje se mogu naći u biblioteci u Tirani:
Kumeuaua Bir Xhungle (čitaj: Kumeuaua, bir dzungle), Kumevava, sin džungle
Shigjetë e ngrehur (čitaj: Šigjetö e ngrehur), Nategnuta strela
Kasnije sam dobio pravo blago: Tiborovu knjigu La mondo de travivaĵoj (čitaj: La mondo de travivažoj), Na tragu doživljaja.
Na molbu Đorđa preveo sam na albanski Tiborove pesme.
Pročitavši njegovu knjigu Na tragu doživljaja nisam samo naučio mnogo o Tiboru, njegovoj humanističkoj ličnosti, njegovom duhu istraživača, već i njegovom književnom talentu. Preveo sam i objavio neke od njegovih priča, uključujući i njegovu zanimljivu biografiju.
Raduje me što je on bio veoma poznat na Kosovu, gde nisu samo objavljivali njegova dela, nego su ga i intervjuisali, recimo moj prijatelj Rahim Sadiku iz Prištine, raniji urednik novina Rilinđa, pisao mi je da je intervjuisao Tibora.
Albanija je, zbog ekstremne političke samoizolacije zemlje do 1991. godine, jedna od retkih zemalja koje Tibor nije mogao da poseti.
Kako Đorđe, tako sam i ja čvrsto uveren da Tibor pripada čitavom čovečanstvu, neovisno od njegovog mađarskog porekla ili obrazovanju u nekadašnjoj Jugoslaviji.
Përse më tërheq mua Tibor Sekelj
Tibor Sekelj është tashmë i njohur edhe për publikun shqiptar, qoftë në Shqipëri, edhe në Kosovë, Maqedoni e Veriut dhe Mal të Zi.
Bardhyl Adem Selimi (Friendship) Unë kam mësuar për të saktësisht falë korrespondencës me mikun Djordje Dragojlovic, shumë vite më parë. Djordje, që e kam takuar në Sarajevë në vitin 2010, m’u lut të kontrolloja se cilat vepra të Tibor janë të disponueshme në shqip në Bibliotekën Kombëtare në Tiranë. Unë kontrollova dhe u befasova shumë për numrin mjaft të madh të veprave të tilla, të botuara në Shqipëri dhe jashtë saj në përkthimin në shqip. Ishte fjala për vjersha, tregime, përshtypje udhëtimi. Ja dy libra që gjenden në bibliotekën e Tiranës:
Kumeuaua Bir Xhungle
Shigjetë e ngrehur
Më pas gjeta një thesar: librin e Tiborit La mondo de travivaĵoj.
Sipas kërkesës së Djordjes, unë shqipërova vjersha të tjera të Tiborit.
Pasi e lexova librin : La mondo de travivaĵoj, jo vetëm se mësova më shumë për Tiborin, përsonalitetin e tij humanist, shpirtin e tij prej kërkuesi por edhe talentin në letërsi. i përktheva dhe i publikova disa nga tregimet e tij, përfshirë biografinë interesante.
Gëzohem që ai është shumë i njohur në Kosovë, ku jo vetëm ia kanë botuar veprat e tij por edhe e kanë intervistuar. Për shembull miku im, Rahim Sadiku nga Prishtina, ish redaktor në gazetën Rilindja, më ka shkruar se ai e ka intervistuar Tiborin. Më vjen keq që Shqipëria (për shkak të vetëizolimit të skajshëm të vendit deri në 1991) ishte një nga shtetet e rralla që Tibori nuk mundi ta vizitojë dot.
Sikurse Djordje, ashtu edhe unë mund të them me bindje që Tibori i përket gjithë njerëzimit, pavarësisht prejardhjes hungareze dhe edukimit në ish Jugosllavi.
Kial Tibor Sekelj allogas min
Tibor Sekelj estas jam konata ankaŭ por la albana publiko, ĉu en Albanio, ankaŭ en Kosovo, Nordmakedonio aŭ Montenegro.
Bardhyl Adem Selimi (Friendship) Mi eksciis pri li precize nur dank’ al la korespondo kun amiko Djordje Dragojlovic, multajn jarojn antaŭe. Djordje, kiun mi renkontis en Sarajevo en 2010, petis min kontroli ĉe la Nacia Biblioteko en Tirana kiuj verkoj de Tibor estis jam disponeblaj en la albana. Mi kontrolis kaj ege surpriziĝis pri la sufiĉe granda nombro da tiaj, eldonitaj en Albanio kaj ekster ĝi en la albana traduko. Temis pri poemoj, rakontoj, vojaĝimpresoj. Jen du el la libroj troveblaj en la biblioteko de Tirana:
Kumeuaua Bir Xhungle (Kumeŭaŭa filo de la ĝangalo)
Shigjetë e ngrehur (Streĉita sago)
Poste mi ricevis trezoraĵon: la libron de Tibor La mondo de travivaĵoj.
Laŭ la peto de Djordje mi enalbanigis pliajn poemojn de Tibor.
Traleginte lian libron La mondo de travivaĵoj mi ne nur lernis pli pri Tibor, lia personeco humanista, lia spirito de esploristo sed ankaŭ lia talento en beletraĵoj. Mi tradukis kaj publikigis kelkajn el liaj rakontoj, inkluzive lian interesan biografion.
Mi ĝojas ke li estis tre konata en Kosovo kie oni ne nur publikigis liajn verkojn sed ankaŭ intervjuis lin, ekzemple mia amiko, Rahim Sadiku el Prishtina, eksa redaktoro ĉe la gazeto Rilindja, skribis al mi ke li intervjuis Tibor.
Bedaŭrinde Albanio estis, pro la ekstrema politika memizoliteco de la lando ĝis 1991-a, unu el la raraj ŝtatoj kiujn Tibor ne povis viziti mem.
Kiel Djordje, ankaŭ mi povas diri firme ke Tibor apartenas al la tuta homaro, spite de lia hungara deveno aŭ edukiĝo en la eksa Jugoslavio.
••••••
Tekst je deo projekta
Tibor Sekelj - Magija sličnosti i razlika
koji je sufinansirao Pokrajinski sekretarijat za kulturu, javno informisanje i odnose sa verskim zajednicama
Prilozi odražavaju stavove njihovih autora, a ne nužno i stavove redakcije ili Pokrajinskog sekretarijata
