Princeza u Sarajevu

Princeza u Sarajevu

Tridesetog septembra 2021. godine Gospodnje, u najužem centru glavnog grada Bosne i Hercegovine, u blizini Baščaršije, u prisustvu oko stotinu i pedeset gostiju, održana je retko viđena promocija jedne knjige u Muzeju književnosti i pozorišne umetnosti

Janoš Nemet (Society, Events) Retko viđena promocija jedne knjige, na mađarskom, bošnjačkom i srpskom jeziku, uz nastupe meštana i gostiju iz Subotice, te u prisustvu uglednih domaćim i stranih gostiju. Uskoro ćemo se, naime podsetiti jednog datuma: 5-og aprila 1992. godine je počelo bombardovanje i opsada nekadašnjeg olimpijskog grada, koja je trajala 1335 dana.

Hirurg

U bolnicama i drugim zdravstvenim ustanovama i ambulantama velikog grada tada su započela kontinuirana dežurstva. Članovi timova lekara i bolničara su različitih nacionalnosti i vere, a svoj humani posao obavljaju u nemogućim, zdravoj pameti neshvatljivim uslovima. Tokom sledeće tri i po godine nije bilo ni struje, ni lekova, ni grejanja, te drugih, za normalno funkcionisanje nužnih potrepština i logistike. O ovim strašnim vremenima je reč u knjizi Sarajevska princeza, romanu-dnevniku, čiji je autor dr Edo Jaganjac. Nekadašnji ratni hirurg je na promociju svoje knjige objavljene u prevodu na mađarski jezik stigao iz Praga, gde već godinama živi i radi. Potresen i ganut, prisetio se tadašnjih događaja.
– Nastojim zaboraviti i potisnuti sve, što je teško shvatljivo, za što nema i ne može biti prihvatljivog objašnjenja. „Ispisao sam” iz sebe strašne uspomene, pa sam se iskreno obradovao kada su moju knjigu, objavljenu na češkom jeziku proglasili za knjigu godine, a za koji dan će se pojaviti i izdanje na engleskom. Za prevod na mađarski jezik i ovaj put želim se zahvaliti Kornelu Bajtaiju koga sam tek nedavno lično upoznao, a on je kao hrabar poduhvat preveo moj rad na njegov maternji jezik. Što više, dopunio je mađarsku verziju hronologijom opsade grada, što će pomoći današnjim čitaocima da se snalaze u lavirintu opisanih događanja – rekao je autor.

Organizatori

Verovatno samo malo ljudi zna da u glavnom gradu Bosne i Hercegovine već godinama postoji i uspešno radi organizacija HUM, Mađarsko Udruženje Građana, čija je agilna predsednica, Irma Muratović sa saradnicima, primila i ugostila svakog učesnika promocije, pa i publiku. Pozdravio je prisutne i predstavnik tela za pitanja manjina Kantona Sarajevo. Promociju su pratili i diplomatski predstavnici Republike Češke i Mađarske, kao i više pripadnika mađarske armije iz jedinice kontingenta evropskih mirovnih snaga. Program je trajao oko sat i po vremena, čiji su organizatori omogućili i prisutnim građanima, odnosno publici da iznesu svoja mišljenja, postavljaju pitanja, komentarišu. Dirljivo je bilo prisećanje jednog lekara, koji je nakon nekoliko rečenica zaplakao. Preživljene strahote pamte svi stanovnici grada, strašne uspomene još žive u ljudima. Više građana je govorilo o strahovima rođaka, ostalih u Vojvodini, o strepnjama svojih porodica u rodnim gradovima i selima. U ranijoj zajedničkoj državi održavanje porodičnih veza, uzajamne posete nisu predstavljale problem, dok u ratnim vremenima, za 1335 dana opsade Sarajeva nisu mogli ni da se jave jedni drugima, da li su živi.

Prevodilac

Pre nekoliko godina, kada je u redakciji Mađar So-a izvršena šistka, otkaz je dobio i Kornel Bajtai, novinar iz Subotice, inače diplomirani ekonomista. Radio je kratko vreme i u najužem rukovodstvu grada. Novinar je morao potražiti drugo radno mesto, odnosno drugi posao, ali nije zbog toga postao prevodilac.
– Na svetskoj mreži sam se prvi put susreo sa originalnom, bošnjačkom verzijom knjige, pošto su štampani primerci brzo rasprodati. Kao građanin nekadašnje nam zajedničke države, poznavajući zajedničku prošlost i postavljeni sistem kontakata između ranijih republika-članica kao i građana, pa i nekadašnju izuzetno plodonosnu ekonomsku saradnju, imao sam osećaj da bi i kod nas, u Vojvodini bilo interesovanja za Sarajevskom princezom, odnosno pričom o krvavoj opsadi grada. I među ovdašnjim, znači Vojvođanskim Mađarima. Mnogo mladij vojvođanskih Mađara je služilo vojsku nekada u raznim mestima u Bosni i Hercegovini, pa i u Sarajevu. Broj prodatih primeraka knjige na mađarskom jeziku dokazuje, da sam bio u pravu. U Subotici, Bajmoku, Horgošu i Senti smo predstavili ovu knjigu publici, ali je pandemija usložila distribuiranje. I ovako smo uspeli prodati hiljadu i po primeraka, a sada pripremamo i promociju u Budimpešti. Moj rad su pomogli lektori i drugi stručnjaci, i raduje me svaka povratna informacija. Uglavnom su pozitivne, što dokazuje i to, da je za ovu sarajevsku promociju bilo više prijavljenih Vojvođana, koji su izrazili želju da dođu sa nama.
Broj prodatih primeraka je povećan i u Sarajevu, a zahvalna publika je dugo razgovarala sa autorom, prevodiocem i drugim učesnicima ove neobične i nesvakidašnje književne večeri. Kao na samoj promociji, tako i nakon nje: na mađarskom, bošnjačkom i srpskom jeziku.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Tekst je deo projekta Afirmacija kulture dijaloga i tolerancije koji je sufinansirao Pokrajinski sekretarijat za obrazovanje, propise, upravu i nacionalne manjine – manjinske zajednice
Prilozi odražavaju stavove njihovih autora, a ne nužno i stavove redakcije ili Pokrajinskog sekretarijata